Performance optimalisatie in Mendix

Veel organisaties kiezen Mendix vanwege de snelheid en flexibiliteit. Maar als performance niet vanaf het begin wordt meegenomen, ontstaan onzichtbare knelpunten die later duur zijn om op te lossen. Trage applicaties leiden tot gebruikersfrustratie, verlies aan productiviteit en hogere beheerlast.

Bij Jump zien we dit keer op keer. In onze performance-audits bij overnames of portfolio-uitbreidingen blijkt dat performanceproblemen zelden veroorzaakt worden door verkeerde code, maar bijna altijd door ontbrekend inzicht en gebrekkige architecturale keuzes.

Daarom pleiten wij voor een integrale benadering waarin tooling, ontwerpbeslissingen en monitoring samenkomen.

1. Goed gebruik van Mendix best practices

Een solide performance begint bij het nemen van de juiste beslissingen tijdens het ontwikkelproces. Keuzes in datamodellen, logica, interactiepatronen en hergebruik van componenten hebben directe impact op snelheid en schaalbaarheid. Denk bijvoorbeeld aan het beperken van het aantal entiteiten dat in één keer wordt opgehaald, het vermijden van onnodige loops en het kiezen voor client-side logica waar mogelijk.

Ook het ontwerpen van efficiënte pagina's speelt een grote rol. Pagina's met veel widgets, conditionele elementen of zware datagrids kunnen leiden tot trage laadtijden. Ontwikkelaars moeten dus steeds bewust afwegen: wat wordt server-side afgehandeld en wat gebeurt in de client? Kan ik met nanoflows sneller interacteren zonder serverronde?

2. Architectuurkeuzes en integraties

Veel Mendix-applicaties zijn sterk afhankelijk van externe systemen. Denk aan koppelingen met ERP-oplossingen, CRM-systemen of API's van partners. De manier waarop deze integraties zijn ingericht heeft grote invloed op de prestaties van de applicatie.

Een zorgvuldige analyse vooraf is essentieel. Worden gegevens opgehaald op basis van tijd, of pas bij gebruikersactie? Wordt alles in bulk gesynchroniseerd of slechts de wijzigingen? Wat gebeurt er als het ontvangende systeem tijdelijk niet beschikbaar is? En hoe gaat de applicatie om met grote pieken in het dataverkeer?

Slecht doordachte integraties kunnen leiden tot wachtrijen, vertragingen of zelfs vastlopende processen. Bijvoorbeeld wanneer meerdere synchronisaties tegelijk draaien of elkaar overlappen. Ook deadlocks kunnen ontstaan wanneer achtergrondtaken tegelijk toegang proberen te krijgen tot dezelfde gegevens.

Goede performance vraagt daarom niet alleen om technische kennis, maar ook om architectonisch inzicht. Ontwerpkeuzes moeten gebaseerd zijn op verwachte schaalgroei, gebruikspatronen en veranderende eisen. Het is belangrijk om deze keuzes periodiek te herzien. Applicaties groeien immers. Nieuwe functies, meer gebruikers en grotere datasets vragen om bijstelling van integratiestrategieën en resourceplanning.

Bij Jump zien we deze uitdaging vaak terugkomen. Bij het opschalen van het portfolio aan Mendix-applicaties ontstaan onvermijdelijk performanceproblemen. Door tijdig te refactoren, het integratieschema opnieuw te ontwerpen of specifieke synchronisaties anders te structureren, hebben we bij meerdere klanten de performance succesvol hersteld en de groei beheersbaar gemaakt.

Ook bij overnames van bestaande Mendix-omgevingen voeren wij altijd een performance review uit. Dankzij onze ervaring herkennen we snel typische knelpunten en kunnen we onderbouwd adviseren over verbeterstappen. Onze aanpak is pragmatisch, herhaalbaar en bewezen effectief in uiteenlopende sectoren.

3. Tooling tijdens ontwikkeling en testen

Om performance al vroeg in het proces te bewaken, zijn er diverse tools beschikbaar die inzicht geven tijdens ontwikkeling en in testomgevingen.

Performance Bot

De Performance Bot in Mendix Studio Pro scant tijdens ontwikkeling automatisch op bekende performanceknelpunten. Denk aan commit-acties binnen loops, ontbrekende indexen bij retrieves of pagina’s met te veel visuele elementen.

De performance bot geeft directe suggesties aan ontwikkelaars. Organisaties kunnen een beleid ontwikkelen dat software pas wordt gepubliceerd als de aanbevelingen zijn opgevolgd. Bij Jump is dit onderdeel van het CI/CD-proces, waarin elke commit automatisch wordt getoetst voordat deze naar een testomgeving mag.

Dev Tools

Ciphix Dev Tools geven ontwikkelaars tijdens het testen direct feedback. Welke flow wordt aangeroepen? Hoe lang duurt die? Welke query vormt een bottleneck? Deze inzichten helpen ontwikkelaars betere keuzes te maken nog voordat een wijziging naar productie gaat.

Stresstesten met JMeter

Soms is het nodig om simulatietesten uit te voeren. Met tools als JMeter of BlazeMeter kun je gesimuleerde belasting uitvoeren. Daarbij wordt gemeten hoe de applicatie zich gedraagt bij gelijktijdige gebruikers, grote datavolumes of piekverkeer.

Bij Jump voeren we loadtests uit als onderdeel van onze kwaliteitscontrole. We bootsen typische scenario’s na, zoals massale uploads of transacties tijdens piekuren. Zo wordt zichtbaar waar knelpunten ontstaan en welke onderdelen risico vormen. De resultaten worden gebruikt om gerichte verbeteringen door te voeren nog vóórdat gebruikers effect merken.

4. Tooling voor productie en live monitoring

Wanneer een Mendix-applicatie in productie draait, is inzicht essentieel. Gebruikers werken met verschillende apparaten, netwerken en browsers. Dat maakt het lastig om vooraf exact te voorspellen waar knelpunten ontstaan. Slimme tooling helpt om dit inzicht alsnog te verkrijgen en gericht bij te sturen.

Metrics in de Mendix Cloud

Elke Mendix-applicatie die draait in de Mendix Cloud geeft standaard toegang tot basisstatistieken. Denk aan geheugengebruik, CPU-belasting, aantal sessies, fouten en logberichten. Deze metrics geven een eerste indruk van de prestaties en zijn direct beschikbaar zonder extra configuratie.

Hoewel deze informatie nuttig is voor basiscontrole en ondersteuning, blijft het inzicht beperkt. De data is globaal, biedt weinig detail over individuele gebruikersflows en laat vaak niet zien waar een probleem precies ontstaat. Daarom is het verstandig deze standaardmetrics te combineren met gespecialiseerde tools.

Application Performance Monitoring (APM)

APM-tools zoals Datadog, Dynatrace en AppDynamics bieden gedetailleerd inzicht in het gedrag van applicaties in de praktijk. Ze meten laadtijden, registreren foutmeldingen en tonen hoe lang microflows en dataverzoeken duren. Hierdoor ontstaat een actueel en betrouwbaar beeld van de prestatie van je applicatie.

OpenTelemetry

Vanaf versie 10.18 ondersteunt Mendix OpenTelemetry. Daarmee kun je gedetailleerd bijhouden welke stappen een gebruiker of systeem zet binnen een applicatie. Elk onderdeel van een verzoek wordt in kaart gebracht. Zo zie je niet alleen dat een pagina traag laadt, maar ook waardoor dat komt. Die data kan vervolgens worden doorgestuurd naar bijvoorbeeld Datadog of Dynatrace voor analyse en visualisatie. Het biedt zo vendor-neutrale flexibiliteit in hoe en waar je meet.

Door deze tools te combineren ontstaat een continue lijn van observatie. Van ontwikkelomgeving tot productie is zichtbaar wat er gebeurt, waar verbetering mogelijk is en welke maatregelen effect hebben.

Onderzoek van Jump

Jump onderzocht welke APM-tool het meest geschikt is voor gebruik met Mendix. Op basis van interviews met ontwikkelaars werd een lijst met tien eisen opgesteld. Belangrijke punten waren onder andere inzicht in trage processen, automatische foutdetectie, historische gegevens en gebruiksgemak.

De drie onderzochte tools waren Dynatrace, Datadog en AppDynamics. Daaruit bleek dat:

• Datadog het meeste inzicht bood in detail en dashboards, maar meer configuratie vroeg.

• Dynatrace eenvoudig te koppelen was dankzij Mendix-integratie en automatische analyse bood via AI.

• AppDynamics een degelijke basis gaf, maar minder detail liet zien.

In een demo-app werden de tools getest onder belasting met behulp van load tests. Op basis van de resultaten kon goed onderbouwd worden welke oplossing het meeste toegevoegde waarde biedt.

Conclusie

Een goed presterende Mendix-applicatie is geen toeval. Het vraagt om bewuste keuzes tijdens ontwerp, discipline tijdens ontwikkeling en inzicht in gebruik. Performance is geen eenmalige actie, maar een proces dat je als team moet blijven bewaken.

Met de juiste tooling, een helder beleid en regelmatige herziening van je architectuur leg je de basis voor applicaties die niet alleen goed werken op dag één, maar ook toekomstbestendig zijn.

Bij Jump integreren we performance structureel in het ontwikkelproces. Van herbruikbare CI/CD-checks tot loadtesten en refactoring-aanpak. Onze klanten profiteren van schaalbare applicaties, met voorspelbare performance en lagere beheerlast.

Wil je aan de slag met performance in je eigen Mendix-landschap? Plan dan een architectuurreview of proof-of-concept met OpenTelemetry of Datadog. De eerste stap is inzicht.